ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15ο

ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΝΑΥΑΓΙΟΥ

Το ναυάγιο των Αντικυθήρων, από τα ευρήματά του, έχει χρονολογηθεί στο δεύτερο τέταρτο του 1ου π.Χ. αιώνα (75 με 50 π.Χ.). Κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, η χρονολόγηση του ναυαγίου δύναται να καθοριστεί εντός μιας τετραετίας και ενδεχομένως το τελευταίο ερώτημα-υπαινιγμός της εργασίας μας να επιβεβαιωθεί. Το Αιγυπτιακό-Αλεξανδρινό ημερολόγιο του μηχανισμού ακολουθεί τον Σωθικό κύκλο. Με την προσθήκη εμβόλιμης ημέρας κάθε τέσσερα έτη, η πρώτη του μήνα Θώθ μετατίθεται δεξιά κατά μία ημέρα (στροφή του κυκλικού δακτυλίου το οποίο φέρει το αναφερόμενο ημερολόγιο χειρωνακτικά). Σύμφωνα με τον Κενσορίνο την 7η Ιουλίου του 139 μ.Χ. (Ιουλιανό ημερολόγιο) έχουμε σύμπτωση αστρονομικής και πολιτικής πρωτοχρονιάς, είναι η πρώτη ημέρα του επόμενου Σωθικού κύκλου. Ο δείκτης του Ηλίου στον μηχανισμό, εάν λειτουργούσε μέχρι τότε, θα έδειχνε πρώτη του Θώθ.

Παραθέτουμε το απόσπασμα με απόδοση στην ελληνική από γαλλικό κείμενο:

«Όσον αφορά τους Αιγύπτιους, καθώς εκείνη την περίοδο ήταν ήδη για δύο χρόνια υπό την εξουσία του ρωμαϊκού λαού, η παρούσα χρονιά είναι γι’ αυτούς το έτος 267 των αυτοκρατόρων. Η ιστορία των Αιγυπτίων, όπως και η δική μας, έδωσε διάφορες εποχές: έτσι διακρίνουμε την εποχή του Nabonassar, η οποία ονομάστηκε έτσι διότι αυτή η σειρά χρόνων, που έχει φτάσει σήμερα τον αριθμό των 986, χρονολογείται από την αρχή βασιλείας αυτού του πρίγκηπα, έπειτα η εποχή του Φιλίππου, που, ξεκινώντας από το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και συνεχιζόμενη μέχρι και τις μέρες που βρισκόμαστε, περικλείει πεντακόσια εξήντα δύο χρόνια. Αλλά αυτές οι διάφορες χρονιές των Αιγυπτίων ξεκινούν πάντα την πρώτη μέρα του μήνα που αποκαλούν Τhoth, ημέρα που, εκείνη τη χρονιά, αντιστοιχούσε στην εβδόμη των ημερών του Ιουλίου, ενώ, εδώ και εκατό χρόνια, υπό το δεύτερο συμβούλιο του αυτοκράτορα Antonin le Pieux και υπό εκείνο του Bruttius Praesens, αυτή η μέρα αντιστοιχεί στη δωδεκάτη του Αυγούστου, συνηθισμένη εποχή για την αρχή της πιο θερμής περιόδου στην Αίγυπτο. Απ΄ όπου μπορούμε να δούμε ότι βρισκόμαστε σήμερα εκατό έτη μετά τη σημαντική αυτή χρονιά που, όπως είπα παραπάνω, ονομάστηκε ηλιακή, θερμή χρονιά του Θεού. Έπρεπε να επισημάνω σε ποιά εποχή ξεκινούν οι χρονιές, για να αποφύγω να σκεφτούμε ότι αυτές ξεκινούν πάντα τον Ιανουάριο, ή σε οποιαδήποτε άλλη παρόμοια μέρα• καθώς, στο θέμα των διαφόρων περιόδων, δεν παρατηρούμε λιγότερες διαφορές στις πεποιθήσεις των ιδρυτών τους απ’ ότι στις γνώμες των φιλοσόφων. Επίσης, οι μεν ξεκινούν τη χρονιά με την ανατολή του νέου ήλιου, δηλαδή το χειμώνα, οι δε στο θερινό ηλιοστάσιο, αρκετοί στην εαρινή ισημερία και άλλοι στη φθινοπωρινή ισημερία, οι πρώτοι την ανατολή, οι τελευταίοι στη δύση των Πλειάδων και άλλοι τελικά στην ανατολή της καυτής περιόδου». (1)

Ο Λατίνος Κενσορίνος αναφέρεται σε ένα αστρονομικό γεγονός της 7ης Ιουλίου του 139 μ.Χ, το δεύτερο έτος εξουσίας του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Αντωνίνου του Ευσεβούς (138-161 μ.Χ). Το γεγονός αυτό αφορά την σύμπτωση αστρονομικής και πολιτικής πρωτοχρονιάς για τους αρχαίους Αιγυπτίους, η οποία συνέβαινε κάθε 1461 αιγυπτιακά έτη. Το έτος των αρχαίων Αιγυπτίων ήταν διάρκειας 365 ημερών. Η αστρονομική πρωτοχρονιά των Αιγυπτίων αφορούσε την ηλιακή ανατολή του αστέρα Σείριου. Ο αστέρας αυτός, θεοποιημένος από τους Αιγυπτίους ήταν ο θεός Σώθις.

Η ηλιακή ανατολή του Σείριου σήμαινε την έναρξη των πλημμυρών από τον υπερεκχειλισμό του ποταμού Νείλου, ένα σημαντικό γεγονός για αυτό τον λαό.

Η αναφορά του Κενσορίνου εγράφη κατά δήλωση του ιδίου το 239 μ.Χ, 986 έτη από την έναρξη εξουσίας του Ασσύριου Ναβονασσάρου (747 π.Χ.) ήτοι 747+239=986 έτη και 562 έτη από το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου (323 π.Χ.) ήτοι 323+239=562 έτη.

Θεωρούμε δεδομένο ότι ο Ίππαρχος έχει την Αιγυπτιακή πληροφόρηση, και στη λειτουργία του μηχανισμού είχε λάβει υπόψη του τη σημαντική αυτή για τους Αιγυπτίους, ημέρα.

Εάν υποθέσουμε ότι:

• Ο μηχανισμός μέχρι την ημέρα κατά την οποία φορτώθηκε στο καράβι λειτουργούσε κανονικά

• Κατά τη διαδρομή του μέχρι τα Αντικύθηρα και την κάθοδο του στο βυθό, καθώς και την παραμονή του σ’ αυτόν μέχρι την ανέλκυσή του, ο κυκλικός δακτύλιος ο οποίος φέρει το Αιγυπτιακό-Αλεξανδρινό ημερολόγιο δεν μετακινήθηκε.(2)

• Η πληροφορία του Κενσορίνου είναι ακριβής, τότε:

Η πρώτη του Θώθ επί του μηχανισμού ευρίσκεται τόσες μέρες αριστερά (και τις ανάλογες μοίρες) όσες και διορθώσεις (προσθήκη εμβόλιμης ημέρας ανά τετραετία) οι οποίες απαιτούνταν από την τελευταία διόρθωση που πραγματοποιήθηκε στο μηχανισμό μέχρι και αυτήν η οποία θα ελάμβανε χώρα το 139 μ.Χ.

Η διόρθωση του 139 μ.Χ θα ελάμβανε χώρα (εάν η εμβόλιμη ημέρα ετίθετο στο τέλος της τετραετίας, σε εφαρμογή του διατάγματος της Κανώπου) την 5η Ιουλίου του 139 μ.Χ., πέμπτη ημέρα των επαγομένων. Με το πέρας της ημέρας αυτής και την στροφή του δακτυλίου το οποίο φέρει το Αιγυπτιακό-Αλεξανδρινό ημερολόγιο, κατά μία ημέρα δεξιά, ο δείκτης του ηλίου θα διήνυε για δεύτερη φορά την πέμπτη ημέρα των επαγομένων την 6η Ιουλίου και την 7η Ιουλίου θα είχαμε πρώτη του μήνα Θώθ.

Εάν υπολογιστεί η θέση του ηλίου στον ζωδιακό κύκλο την 30η Μαρτίου του -128 (129 π.Χ.) και την 7η Ιουλίου του 139 μ.Χ, τηρουμένων δε των προαναφερθέντων προϋποθέσεων, υπολογίζεται η τελευταία διόρθωση η οποία έλαβε χώρα επί του μηχανισμού. Οπότε ο χρόνος του ναυαγίου είναι από την επόμενη μέρα της τελευταίας διόρθωσης μέχρι την ημέρα πριν την επόμενη διόρθωση.

Οφείλουμε να επισημάνουμε ότι στη συγκεκριμένη αναφορά του Κενσορίνου διαπιστώνουμε μια ανακρίβεια.

Από το 139 μ.Χ μέχρι το 239 μ.Χ, χρόνο κατά τον οποίο ο Κενσορίνος αναφέρεται στο γεγονός της 7ης Ιουλίου του 139, έχουν μεσολαβήσει 100 έτη. Η μετάθεση της πρώτης του Θώθ (μια ημέρα ανά τετραετία) είναι 25 ημέρες (100 χρόνια αντιστοιχούν σε 25 τετραετίες, τουτέστιν 25 διορθώσεις οι οποίες αντιστοιχούν σε 25 εμβόλιμες ημέρες). Επειδή 7+25=32 η πρώτη του Θώθ το 239 μ.Χ αντιστοιχεί στην 1η Αυγούστου και όχι στην 12η που αναφέρει ο Κενσορίνος, δεδομένου ότι ο Ιούλιος είναι διάρκειας 31 ημερών.

Σύμφωνα με τα όσα προαναφέρθηκαν, είναι φανερό ότι προτείνεται και μια χρονολόγηση του ναυαγίου των Αντικυθήρων με αστρονομικά δεδομένα, μερικά των οποίων, ενδεχομένως ως πολύτιμο μυστικό, έχουν διασωθεί στον μηχανισμό.

Παραπομπές

(1) Censorinous: De Die Natali, Κεφ. ΧΧΙ. Η μετάφραση-απόδοση στην Ελληνική έγινε από το γαλλικό κείμενο.

(2) Σε θραύσμα του μηχανισμού διεσώθη τμήμα του ζωδιακού κύκλου και του αιγυπτιακού ημερολογίου.

Πληροφορίες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15ο

Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ - ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Δεν υπάρχουν σχόλια: